Ιερά Μητρόπολις Πειραιώς: Η διακωμώδηση της Εκκλησίας και η Ελληική Αριστερά

 

ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ
ΓΡΑΦΕΙΟ ΕΠΙ ΤΩΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΤΩΝ ΠΑΡΑΘΡΗΣΚΕΙΩΝ

Εν Πειραιεί τη 23^η  Ιουλίου 2015.

Η ΔΙΑΚΩΜΩΔΗΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ΜΑΣ ΚΑΙ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΡΙΣΤΕΡΑ

Η κωμωδία και η σάτιρα είναι επινόηση της ελληνικής σκέψεως. Είναι υψηλή τέχνη, μέσω της οποίας οι αρχαίοι μας πρόγονοι δεν είχαν σκοπό απλά να «χασκογελούν», όπως νομίζουν κάποιοι σημερινοί ανιστόρητοι και άμοιροι της αρχαιοελληνικής σκέψεως, αλλά είχε ως στόχο να διδάξει, μέσω της ευθυμίας. Να περάσει στους θεατές υψηλά θρησκευτικά, πνευματικά, κοινωνικά και ηθικά μηνύματα. Άλλωστε το θέατρο ήταν για τους αρχαίους μας προγόνους το «σχολείο του λαού» και γι’ αυτό «επιδοτούνταν» τα εισιτήρια για να μπορούν και οι οικονομικά ασθενείς να παρακολουθούν τις δραματικές παραστάσεις.

Κάποιοι κακεντρεχείς και ανιστόρητοι υποστηρίζουν και συκοφαντούν τον Χριστιανισμό ως δήθεν εχθρό της χαράς και της ευθυμίας, ως εχθρό του θεάτρου. Η αλήθεια είναι διαφορετική. Μέσα στα αγιογραφικά κείμενα παίρνονται εικόνες από την καθημερινή ζωή και πολλές φορές από το θέατρο. Πολλοί μελετητές υποστηρίζουν πως πολλές τελετουργικές πράξεις της Εκκλησίας μας έχουν (εξωτερικές μόνο) επιδράσεις από το αρχαίο δράμα. Η Εκκλησία μας βεβαίως αντιτάχτηκε στο θέατρο και ειδικά στην κωμωδία, αλλά όχι στο κλασσικό θέατρο. Αντιτάχτηκε στο απόλυτα παρηκμασμένο θέατρο και τη χυδαία σάτιρα των ελληνιστικών, ρωμαϊκών και πρωτοβυζαντινών χρόνων, το οποίο δεν διδάσκονταν στα θέατρα, αλλά στα χαμαιτυπεία και τα κακόφημα καταγώγια, όχι για να διδάξουν πλέον υψηλά νοήματα, αλλά για  να διαδώσουν την ανηθικότητα. Είναι γνωστό πως στα χρόνια αυτά το θέατρο και η σάτιρα είχε περάσει στα χέρια των διαβόητων «Βακχών», διαφόρων ομίλων, οι οποίοι είχαν ως στόχο την κραιπάλη και τις ασωτίες. Ας σημειωθεί πως στα ρωμαϊκά χρόνια είχαν απαγορευτεί, με την ποινή του θανάτου οι βακχικοί σύλλογοι και οι εκδηλώσεις τους.

Για το πόσο «εχθρική» υπήρξε η Εκκλησία για το θέατρο αποδεικνύεται περίτρανα από το γεγονός ότι η ίδια καλλιέργησε στις τάξεις Της το κλασσικό και διδακτικό θέατρο, δημιουργώντας αξιόλογα δείγματα, όπως για παράδειγμα το θαυμάσιο δράμα «Χριστός Πάσχων», το οποίο έχει εφάμιλλη αξία με τα έργα των αρχαίων κλασσικών τραγικών ποιητών. Για το πόσο «εχθρική» στο θέατρο, αποδεικνύεται και από την καλλιέργεια του σύγχρονου χριστιανικού θεάτρου.

Η χυδαία διακωμώδηση των πρωτοχριστιανικών χρόνων στράφηκε κατά της νέας πίστεως. Κλασσικό παράδειγμα ο ειδωλολάτρης σατιρικός συγγραφέας Λουκιανός (2^ος μ. Χ. αιώνας) αναφέρεται ως ο πρώτος συκοφάντης του Χριστιανισμού με το γνωστό έργο του «Περί Περεγρίνου Τελευτής», μέσω του οποίου προσπαθεί να γελοιοποιήσει τους Χριστιανούς και τη λατρεία τους. Όμως η κατρακύλα του θεάτρου και της σάτιρας στα ελληνιστικά, ρωμαϊκά και πρωτοβυζαντινά χρόνια χρησιμοποιήθηκε στα χρόνια του «διαφωτισμού» να υπηρετήσει το αντιεκκλησιαστικό και αντικληρικό πνεύμα στην επαναστατημένη, κατά της παραφθαρμένης δυτικής χριστιανοσύνης, η οποία ευθύνεται τα μέγιστα για τον μεσαιωνικό σκοταδισμό και τα δεινοπαθήματα των ευρωπαίων. Η σάτιρα και η διακωμώδηση κατά της «δυτικής εκκλησίας» και μαζί των «ιερών και των οσίων» της αποτελεί τα τελευταία τριακόσια χρόνια τα κύρια όπλα των χριστιανομάχων. Η ίδια τακτική ακολουθείται και σήμερα, όπου γίνεται προσπάθεια να γελοιοποιηθεί χυδαία στα μάτια των θεατών, οτιδήποτε σχετίζεται με την Εκκλησία. Γελοιοποίηση γίνεται και για άλλες θρησκείες, κυρίως του Ισλάμ. Όμως ενώ οι Χριστιανοί ανεχόμαστε τη γελοιοποίηση, οι μουσουλμάνοι προβαίνουν σε βίαιες πράξεις αντεκδίκησης.

Αφορμή για την παρούσα ανακοίνωσή μας πήραμε από πρόσφατο δημοσίευμα στην εφημερίδα «ΑΥΓΗ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ» (19-7-2015), του κ. Νίκου Χατζηνικολάου, ιστορικού της τέχνης και ομότιμου καθηγητής του Πανεπιστημίου Κρήτης,  με τίτλο: «Η διακωμώδηση του Μωάμεθ». Στο άρθρο του ο συντάκτης εκθειάζει «έκθεση σχεδίων του Τζιανλορέντσο Μπερνίνι, του σημαντικότερου καλλιτέχνη του ιταλικού Μπαρόκ, στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Λειψίας (η οποία παρουσιάστηκε) τον χειμώνα που μας πέρασε, συμπεριλαμβάνονταν μερικές ιδιόχειρες γελοιογραφίες Ανάμεσά τους, η γελοιογραφία του Πάπα Ιννοκέντιου ΙΑ΄ (1676-1689), της οικογένειας Οντεσκάλκι από το Κόμο, φιλοτεχνημένη τα τελευταία χρόνια της ζωής του καλλιτέχνη, η οποία εντυπωσιάζει με την τόλμη των εκφραστικών της μέσων αλλά και την προκλητική ασέβειά της». Ο συντάκτης παρατηρεί πως αυτό είναι μια κατάκτηση ελευθερίας της εποχής μας, διότι «Αν το σχέδιο είχε γίνει γνωστό όσο ζούσε ο καλλιτέχνης η θανατική ποινή θα ήταν αυτονόητη για μια τέτοια πράξη. Γελοιογραφίες προτεσταντικής έμπνευσης κατά του Πάπα και της καθολικής εκκλησίας υπήρχαν απ' τον 16ο αιώνα. Οι αιρετικοί του Βορρά διώκονταν χωρίς οίκτο. Αλλά μια γελοιογραφία του Πάπα από ένα δημιουργό που ζούσε στη Ρώμη και υπηρετούσε την εκκλησία, ήταν διπλά αξιόποινη. Ο καλλιτέχνης γλύτωσε γιατί το βλάσφημο σχέδιο παρέμεινε στο εργαστήριό του μέχρι το τέλος της ζωής του ενώ στη συνέχεια πουλήθηκε από τους κληρονόμους του μαζί με την υπόλοιπη συλλογή του στη βασίλισσα Χριστίνα της Σουηδίας. Έτσι διασώθηκε και το ίδιο». Τονίζει πως: «Χρειάστηκαν τεράστιες κοινωνικές και στη συνέχεια πολιτικές και ιδεολογικές ανακατατάξεις, κυρίως στη Γαλλία και στην Αγγλία, διάρκειας περισσότερων αιώνων, ώστε μια γελοιογραφία σαν κι αυτή να μπορεί σήμερα να εκτίθεται ή να αναπαράγεται φωτογραφικά χωρίς κάτι τέτοιο να συνεπιφέρει διώξεις και ποινές σε όσους την διακινούν».

Στη συνέχεια ο συντάκτης παρατηρεί πως στη χώρα μας γίνεται «καταπάτηση» των θρησκευτικών ελευθεριών: «Στην Ελλάδα υπάρχει μια σεβαστή μειονότητα ελλήνων υπηκόων που είναι μωαμεθανοί το θρήσκευμα. Αρκετοί και από τους πρόσφατους μετανάστες την ίδια θρησκεία ακολουθούν … Η δημοκρατική Ελλάδα θα κερδίσει ένα δύσκολο στοίχημα αν οι θρησκευτικές μειονότητες που ζουν στην επικράτεια αλλά και όσοι δεν ασπάζονται ένα θρήσκευμα, πάψουν να είναι πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Οι μειονότητες πρέπει να αισθάνονται ασφαλείς. Δεν αισθάνεσαι ασφαλής όταν ο Άλλος εμπαίζει ό, τι είναι για σένα ιερό. Ο διαχωρισμός εκκλησίας και κράτους σίγουρα θα διασφαλίσει την ισότητα αλλά αυτό δεν αρκεί. Γιατί ο σεβασμός πρέπει να περάσει στα ήθη. Και κάτι τέτοιο δεν επιβάλλεται και θέλει χρόνο».

Αναφέρθηκε στα πρόσφατα δραματικά γεγονότα που ακολούθησαν τις γελοιογραφίες του γαλλικού σατιρικού περιοδικού «Charlie Hebdo» του Μωάμεθ, τις οποίες αποδοκιμάζει. Αναφέρθηκε στον Βολταίρο, ο οποίος έγραψε έργο περί ανεξιθρησκίας και επίσης στον Ευγένιο Βούλγαρη, ο οποίος μετέφερε στην Ελλάδα το πνεύμα της ανεξιθρησκίας με το έργο του: «Περί ανεξιθρησκίας . Ήτοι περί της ανοχής των ετεροθρήσκων 1768». Βλέπει ως κατάκτηση της Αριστεράς, η οποία «αποτελεί, τουλάχιστον εν μέρει, συνέχεια του Διαφωτισμού», την ψήφιση του νόμου για την ανέγερση του ισλαμικού τεμένους στην Αθήνα. Προτείνει να επικρατήσει και στη χώρα μας η αρχή περί ανεξιθρησκίας του διαφωτισμού. Και καταλήγει: «Εκείνο που μας μένει είναι, τουλάχιστον, να μην συμμετάσχουμε στον πόλεμο της προπαγάνδας κατά του Ισλάμ. Η μικρή χώρα που είναι η δική μας, τόσο κοντά στο θέατρο των εχθροπραξιών, αντί να ρίχνει κι εκείνη λάδι στη φωτιά προσβάλλοντας και εξαγριώνοντας τους πιστούς μωαμεθανούς μέσα κι έξω από την επικράτεια, έχει τις δυνατότητες να καταστεί μια όαση δημοκρατικής ανοχής στην Ανατολική Μεσόγειο».

Εν ολίγοις θα θέλαμε να παρατηρήσουμε στα παραπάνω πως ο αρθρογράφος καθηγητής, ορμώμενος από την αριστερή ιδεολογική του αφετηρία, δεν μπορεί να κρύψει την αντιεκκλησιαστική του ταυτότητα. Αυτό τον εμποδίζει να διακρίνει πως η αυθεντική εκδοχή του Χριστιανισμού, η Ορθοδοξία, η αληθινή Εκκλησία του Χριστού, δεν ευθύνεται για καμιά είδους καταπάτηση των θρησκευτικών ελευθεριών ετερόθρησκων. Εμφανίστηκε σε εχθρικό γι’ Αυτήν περιβάλλον στα Ρωμαϊκά χρόνια και διώχτηκε. Ανδρώθηκε στα βυζαντινά χρόνια σε ένα απόλυτα πολυεθνικό και πολυθρησκευτικό περιβάλλον και κατόρθωσε να συνυπάρξει αρμονικά με όλους. Όταν έγινε κυρίαρχη πίστη, ουδέποτε εδίωξε κανέναν, αλλά προσπάθησε να περιφρουρήσει την ορθόδοξη πίστη μόνο με το λόγο και ποτέ με τη βία. Αλλά και όταν βρέθηκε υποδουλωμένη στους αλλοθρήσκους μουσουλμάνους, (από τον 6^ο αιώνα στη Μέση Ανατολή και από τον 15^ο αιώνα στα Βαλκάνια), προσπάθησε να συμβιώσει με εκείνους, απρ’ όλες τις διώξεις εναντίον Της.

Στον 20^ο αιώνα, στις χώρες που είχαν την ατυχία να υποδουλωθούν στα άθεα μαρξιστικά καθεστώτα, η Εκκλησία προσπάθησε να επιβιώσει, παρ’ όλους τους διωγμούς Της. Η παρουσία Της σήμερα στα πέρατα του κόσμου, με την ορθόδοξη ιεραποστολή, χαίρει (μόνον αυτή) την εκτίμηση των λαών και των κυβερνήσεων, διότι διαβλέπουν σε αυτή την άδολη και επωφελής την διείσδυσή της στις κοινωνίες τους.

Σήμερα στην Ελλάδα, αλλά και στις άλλες Ορθόδοξες χώρες, επικρατεί πλήρης ελευθερία σε όλες τις θρησκείες. Μπορεί ο αρθρογράφος να μας παραθέσει έστω και μία περίπτωση «διωγμού» άλλης θρησκείας από την Εκκλησία μας στη χώρα μας; Επειδή αναφέρθηκε στη μουσουλμανική μειονότητα στη χώρα μας, μπορεί να μας παραθέσει έστω και μία πράξη καταπάτησης των ελευθέριών τους από μέρους της Εκκλησίας; Άρα λοιπόν η πρότασή του «να επικρατήσει η ανεξιθρησκία του διαφωτισμού στη χώρα μας», είναι ένα νεκρό γράμμα, διότι η ανεξιθρησκία στη χώρα μας και σε όλη την Ορθοδοξία, εφαρμόζεται δεκαπέντε αιώνες πριν τον «ευρωπαϊκό διαφωτισμό», από το 313 μ. Χ. με το περίφημο Διάταγμα των Μεδιολάνων, απαύγασμα της Χριστιανικής διδασκαλίας, περί σεβασμού του ανθρωπίνου προσώπου! Ας ρίξει μια ματιά στη Θράκη και θα το διαπιστώσει!

Έκαμε λόγο ο αρθρογράφος για γελοιοποίηση θρησκειών και επικεντρώθηκε κυρίως στην γελοιοποίηση του Μωάμεθ. Αλλά δεν αναφέρθηκε στα αλλεπάλληλα κρούσματα χυδαίας γελοιοποίησης της ορθοδόξου πίστεώς μας, από χριστιανομάχους «καλλιτέχνες». Δεν γνωρίζουμε να υπερασπίστηκε ο ίδιος και η «ευαίσθητη» στις «θρησκευτικές» ελευθερίες, Αριστερά. Απέκρυψε και κάτι άλλο: την ανοχή ημών των Χριστιανών σε αυτές τις γελοιοποιήσεις και ύβρεις και την εκδικητική μανία των ετεροθρήσκων κατά όσων γελοιοποιούν την πίστη τους!

Τελειώνουμε με την προτροπή του «να μην συμμετάσχουμε στον πόλεμο της προπαγάνδας κατά του Ισλάμ». Με άλλα λόγια μας προτρέπει να εφαρμόσουμε το ρηθέν «σφάξε με αγά μου να αγιάσω»! Να αφήσουμε το λαό μας απληροφόρητο για το τι εστί Ισλάμ, ισλαμικός φανατισμός, ισλαμικός επεκτατισμός. Να αποσιωπήσουμε τις απίστευτες θηριωδίες, που συντελούνται σήμερα στη Μέση Ανατολή και Βόρεια Αφρική. Αδυνατεί να καταλάβει πως σήμερα, η χώρα μας και η Ευρώπη ολόκληρη χρειάζεται επείγουσα αφύπνιση, διότι ο ισλαμικός επεκτατισμός «χτυπά την πόρτα μας»! Αλλά όμως, άλλο αφύπνιση και ενημέρωση και άλλο μισαλλοδοξία, η οποία δεν συνάδει με τη δική μας πίστη.

Κλείνουμε  την ανακοίνωσή μας με τη θλιβερή παρατήρησή μας, πως η Αριστερά, αν και έχει προϊστορία πλέον του αιώνος στη χώρα μας, δεν μπόρεσε να κατανοήσει την ελληνική πραγματικότητα, διότι σκέπτεται, όπως σκέπτονται οι αγρίως πληγέντες ευρωπαίοι, από τον παπισμό και τον προτεσταντισμό. Ταυτίζει την Ορθοδοξία μας με την απόλυτη παραφθορά του παπισμού και του προτεσταντισμού και γι’ αυτό φτάνει σε λάθος εκτιμήσει και πρακτικές. Ιδού και η διαχρονική τραγικότητα της ελληνικής Αριστεράς!      

Εκ του Γραφείου επί των Αιρέσεων και των Παραθρησκειών

Π. Γεώργιος Μεταλληνός: Η τραγικότητα των αιρετικών

 

ΠΟΙΜΕΝΕΣ ΚΑΙ ΛΥΚΟΙ

Ἡ τραγικότητα τῶν αἱρετικῶν

Τοῦ πρωτοπρεσβυτέρου π. Γεωργίου ∆. Μεταλληνοῦ

Στὶς αἱρέσεις καὶ τοὺς αἱρετικοὺς στρέφει τὴν προσοχή µας τὸ ἀποστολικὸ ἀνάγνωσµα τῆς προσεχοῦς Κυριακῆς (Τίτ. 3, 8-15). Πολλὲς ἑρµηνεῖες ἔχει λάβει ὁ Ὅρος «αἱρετικὸς» ἀπὸ τοὺς ἑρµηνευτές, καὶ µάλιστα τοὺς νεωτέρους, στὸ χῶρο τῆς Κ. ∆ιαθήκης.

Ὑπάρχει ὅµως καὶ ἡ συγκεκριµένη σηµασία, ποὺ ἔλαβε ὁ Ὅρος στὴ γλώσσα τῶν Ἁγίων Πατέρων, στὴ γλώσσα τῆς Ὀρθοδοξίας. Γιὰ τοὺς ἁγίους Πατέρας µας «αἱρετικὸς» σηµαίνει: διαστρεβλωτὴς τῆς πίστεως, τῆς ἀποκεκαλυµµένης Ἀληθείας, τοῦ θεόθεν δεδοµένου τρόπου σωτηρίας. Αἵρεση δέ, εἶναι ἀλλοτριωµένη ἐκδοχὴ τοῦ Προσώπου τοῦ Σωτῆρος Χριστοῦ, ποὺ δὲν µπορεῖ νὰ ὁδηγήσει στὴ σωτηρία, στὴ θέωση, τὸν ἄνθρωπο καὶ νὰ λυτρώσει ἀπὸ τὸ κακὸ τὸν κόσµο. Οἱ ἅγιοι Πατέρες τῆς ἐν Χαλκηδόνι ∆´ Οἰκουµενικῆς Συνόδου (451), ποὺ τιµᾶ τὴν προσεχῆ Κυριακὴ ἡ Ὀρθόδοξος Ἐκκλησία σ᾽ ὅλο τὸν κόσµο, αὐτὴ τὴ σηµασία τοῦ ὅρου ἐπιβάλλουν νὰ κρατήσουµε καὶ µεῖς στὶς παρακάτω σκέψεις.

Οἱ ἅγιοι Πατέρες, γνήσιοι θεολόγοι

Γιὰ νὰ κατανοήσουµε τὴν τραγικότητα, µέσα στὴν ὁποία ζοῦν καὶ κινοῦνται οἱ αἱρετικοί, πρέπει νὰ δοῦµε τὸ διαµετρικὰ ἀντίθετό τους µέγεθος, δηλαδὴ τοὺς ἁγίους Πατέρες, στὸ κύριο ἔργο τους, τὴν θεολογία. Βέβαια ὁ ἐγκλωβισµένος στὰ κοινωνιολογικὰ σχήµατα τῶν καιρῶν µας θὰ σπεύσει ἐδῶ νὰ διαµαρτυρηθεῖ, µὴ µπορώντας νὰ ἐννοήσει, ὅτι ὅλο τὸ ἔργο τῶν Πατέρων, σὲ κάθε ἐποχή, εἶναι θεολογία. Γιατί ἑνωµένοι µὲ τὸ Θεὸ ἀντιµετωπίζουν οἱ Πατέρες ὄχι µόνο τὰ προβλήµατα τῆς πίστεως, ἀλλὰ καὶ ὅλης τῆς ζωῆς. Θεὸ - Ἀλήθεια προσφέρουν, ἀντιµετωπίζοντας κρίσεις δογµατικές, ἀλλὰ Θεὸ - Ἀλήθεια προσφέρουν ποιµαίνοντας τὰ πνευµατικά τους τέκνα καὶ ὁδηγώντας τα στὸ πλαίσιο τῆς ἐν Χριστῷ ζωῆς, ποὺ εἶναι ἡ ἁγιοπνευµατικὴ κοινωνία.

Οἱ Ἅγιοι Πατέρες θεολογοῦν πάντα µὲ τὸν φωτισµὸ τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος. Γίνονται πρῶτα δοχεῖα καὶ Ναοὶ τοῦ Πνεύµατος, µὲ τὴν χάρη τοῦ Θεοῦ καὶ τὸν πνευµατικό τους ἀγώνα, καὶ καταξιώνονται νὰ γίνουν Πνευµατοκίνητοι, Θεοκίνητα στόµατα τοῦ Λόγου καὶ χεῖρες τοῦ Πνεύµατος. Ἡ θεολογία τους εἶναι, ἔτσι, ἔκφραση τῶν µυστικῶν ἐµπειριῶν τους. Ἐκφράζουν αὐτό, ποὺ τὸ Πνεῦµα ἀποκαλύπτει µέσα τους, σκορπίζουν γύρω τὸ φῶς Του.Λέγουν αὐτό, ποὺ βλέπουν, στὴ φωτισµένη καὶ θεοφόρο καρδιά τους. ∆ὲν εἶναι, λοιπόν, οἱ στοχαστὲς καὶ φιλόσοφοι τοῦ κόσµου, οἱ διανοητὲς - ὅπως λέµε. Ὁ στοχασµός µας δὲν µπορεῖ ποτὲ νὰ γίνει Θεολογία. Μένει φιλοσοφία, µεταφυσική, ἀναζήτηση ἀνθρώπινη.

Ἡ Θεολογία τῶν Πατέρων εἶναι τὸ ἀποτέλεσµα τῆς παρουσίας τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος µέσα τους. Αὐτὸ ὁµολογεῖ ἕνας ἀπὸ τοὺς λίγους, ποὺ δίκαια πῆραν τὸ ὄνοµα τοῦ Θεολόγου τῆς Ἐκκλησίας, ὁ ἅγιος Γρηγόριος ὁ Θεολόγος: «∆ὲν εἶναι τοῦ καθενός, νὰ φιλοσοφεῖ γύρω ἀπὸ τὸ Θεό. ∆ὲν εἶναι τοῦ καθενός. Αὐτὸ τὸ πρᾶγµα δὲν εἶναι τόσο φθηνὸ καὶ ταπεινό... ∆ὲν εἶναι τοῦ καθενός, παρὰ µόνο τῶν δοκιµασµένων καὶ ὅσων ἔχουν προχωρήσει στὴ θεωρία (δηλαδὴ στὴ θέα τοῦ Θεοῦ) καὶ ποὺ προηγουµένως ἔχουν καθαρισθεῖ καὶ στὴν ψυχὴ καὶ τὸ σῶµα, ἢ τουλάχιστον καθαρίζονται τώρα». Οἱ ἅγιοι Πατέρες ἔχουν κάθε δικαίωµα νὰ λέγουν: «ἔδοξε τῷ Πνεύµατι τῷ Ἁγίῳ καὶ ἡµῖν» χωρὶς τὸν παραµικρὸ κίνδυνο νὰ κατηγορηθοῦν γιὰ ἔπαρση.

Ὅπως ἐντελῶς φυσικὰ καὶ ἀπροσποίητα διεκήρυξαν οἱ Ἁγιορεῖτες Ἡσυχαστὲς στὸν Τόµο τοῦ 1341: «Ταῦτα ὑπὸ τῶν Γραφῶν ἐδιδάχθηµεν, ταῦτα παρὰ τῶν ἡµετέρων Πατέρων παρελάβοµεν, ταῦτα διὰ τῆς µικρᾶς ἐγνώκαµεν πείρας...». Ἡ ταπεινοφροσύνη τους φαίνεται στὸ «µικρᾶς»· εἶναι ὅµως ἀναγκασµένοι νὰ µιλήσουν καὶ γιὰ τὴν δική τους θεοπτικὴ ἐµπειρία.

Οἱ Αἱρετικοί, οἱ ἀθεράπευτοι «θεραπευτές»

Ἡ αἵρεση δὲν εἶναι ἁπλὰ λογικὸ λάθος, οὔτε οἱ αἱρετικοὶ ἁπλῶς ἀστοχοῦν στὴν εὕρεση τῆς ἀλήθειας. Στὴν περίπτωσή τους συµβαίνει κάτι βαθύτερο καὶ οὐσιαστικότερο. Κατὰ τὸ γράµµα γνωρίζουν τὴν Γραφή, κατὰ τρόπο -πολλὲς φορὲς- ἐκπληκτικό. Τοὺς λείπει ὅµως κάτι οὐσιαστικὸ, καὶ ἡ ἔλλειψή του τοὺς διαφοροποιεῖ ριζικὰ ἀπὸ τοὺς Πατέρες. Τοὺς λείπει ἡ ἁγιοπνευµατικὴ ἐµπειρία τῶν Πατέρων. Ὁ ἐσωτερικὸς φωτισµὸς τοῦ Πνεύµατος. Γιατί δὲν ἔχουν περάσει τὴν θεραπεία τῆς Ἐκκλησίας. Μπορεῖ ἠθικὰ νὰ εἶναι (ἐξωτερικὰ) ἀνεπίληπτοι. ∆ὲν ἔχουν ὅµως µέσα τους τὸ Πνεῦµα. ∆ὲν βλέπουν, λοιπόν, ὅσα βλέπουν ἐν Πνεύµατι οἱ Πατέρες. Μπορεῖ διανοητικὰ νὰ εἶναι ἐκπληκτικὰ ἀνεπτυγµένοι. Εἶναι πράγµατι γεγονός, ὅτι ὅλοι οἱ µεγάλοι αἱρετικοὶ ἐντυπωσιάζουν µὲ τὴν πολυγνωσία καὶ «σοφία» τους! Ἀκόµη καὶ σήµερα... ∆ὲν ἔχουν ὅµως καθαρὴ τὴν καρδιά, οὔτε ἔχουν µεταβληθεῖ σὲ ναοὺς τοῦ Ἁγίου Πνεύµατος. Ἡ αἵρεση προϋποθέτει κακὴ ἢ ἀνύπαρκτη θεραπεία. Γι’ αὐτὸ γιὰ τοὺς αἱρετικοὺς ἡ Θεολογία εἶναι διανοητικὴ - ἐπιστηµονικὴ ὑπόθεση, λογικὸ καὶ συλλογιστικὸ παιχνίδι. Ἡ ἐµπειρία τῆς θεώσεως, ποὺ καταξιώνει τοὺς Πατέρες, εἶναι αὐτό, ποὺ τοὺς λείπει. Γι’ αὐτὸ ὁ αἱρετικὸς δὲν µπορεῖ νὰ διακρίνει στὸ κρίσιµο σηµεῖο τὴν ἀλήθεια ἀπὸ τὴν πλάνη. Γιατί δὲν βλέπει µέσα του τὴν ἀλήθεια, δὲν τὴν γνωρίζει στὴν καρδιά του. ∆ὲν ἔχει τὸ ὄχηµα τῆς «νοερᾶς προσευχῆς» καὶ γι’ αὐτὸ δὲν µπορεῖ νὰ φτάσει στὸν «δοξασµό», ποὺ εἶναι ἡ ἀποκάλυψη τῆς «πάσης ἀληθείας» ἀπὸ τὸ Ἅγιον Πνεῦµα.

Ἐδῶ ἀκριβῶς ἀποκαλύπτεται καὶ ἡ τραγικότητα ὅλων τῶν αἱρετικῶν, καὶ πρὸ πάντων τῶν αἱρεσιαρχῶν. Ἀφώτιστοι οἱ ἴδιοι, ζητοῦν νὰ φωτίσουν. Ἀθεράπευτοι οἱ ἴδιοι, ζητοῦν νὰ θεραπεύσουν. Ἄθεοι οἱ ἴδιοι (δηλαδὴ χωρὶς τὸν ἀληθινὸ Θεό), ζητοῦν νὰ θεολογήσουν. Θὰ µπορούσαµε νὰ παροµοιάσουµε τοὺς αἱρετικοὺς µὲ ψευτογιατροὺς καὶ τσαρλατάνους, ποὺ ἀπατοῦν. Ἀλλ’ εἶναι κάτι χειρότερο: εἶναι γιατροί, ποὺ προσφέρουν δολοφονικὴ θεραπεία, ποὺ σκοτώνει τὸν ἄνθρωπο αἰώνια. Εἶναι φαρµακοποιοί, ποὺ κυκλοφοροῦν φάρµακα δηλητηριασµένα - ἀλλοιωµένα, ποὺ εἶναι ἐπικίνδυνα γιὰ τὴν δηµόσια ὑγεία, καὶ ὄχι τὴν σωµατική, ἀλλὰ τὴν πνευµατικὴ καὶ αἰώνια.

Ἡ διαφορὰ στὰ πράγµατα

Ἀκολουθώντας τὴν πατερικὴ θεώρηση τῆς αἱρέσεως, µποροῦµε νὰ συνειδητοποιήσουµε τὴν φθοροποιὸ δύναµή της στὴν ἱερὴ ὑπόθεση τῆς σωτηρίας µας. Μέσα στὴν ἄµβλυνση τῶν πνευµατικῶν µας αἰσθητηρίων, πολὺ συχνὰ τοποθετοῦµε τὴ διαφορὰ Ὀρθοδοξίας καὶ αἱρέσεων σὲ ἐπίπεδο λεκτικῶν ἢ τυπικῶν παραλλαγῶν. Αὐτὸ ὁδηγεῖ στὴν ἐλαχιστοποίηση τῆς διαφορᾶς καὶ στὴν ἐντύπωση, ὅτι ἡ διαφωνία εἶναι γιὰ ἀσήµαντα πράγµατα, ποὺ µποροῦν εὔκολα µὲ κάποια καλὴ διάθεση καὶ φραστικὴ βελτίωση νὰ θεραπευθοῦν. Αὐτὸ γίνεται στὸν οἰκουµενι(στι)κὸ διάλογο. Καὶ τοῦτο συµβαίνει, γιατί συνήθως νοοῦµε τοὺς ἑαυτούς µας ὡς Ὀρθοδόξους καὶ παραβάλλουµε τοὺς ἑτεροδόξους πρὸς τοὺς ἑαυτούς µας. ∆ὲν εἶναι περίεργο, λοιπόν, ὅτι διακρίνουµε περισσότερες ὁµοιότητες ἀπὸ διαφορές! Ἂν δοῦµε ὅµως τὶς αἱρέσεις ἀπὸ πλευρᾶς πραγµατικότητος πατερικῆς καὶ ἀντιπαραθέσουµε στὴν ἑτεροδοξία τῆς ἐποχῆς µας τοὺς Ἁγίους µας Πατέρες, τότε θὰ διαπιστώσουµε, ὅτι πρόκειται γιὰ διαφορὰ πραγµάτων καὶ ὄχι λέξεων. Πρόκειται γιὰ διαφορὰ πρωταρχικὰ θεραπευτικῆς µεθόδου. Ἡ πνευµατικότητα τῆς Ὀρθοδοξίας γεννᾶ Ἁγίους Πατέρες, ἐνῷ ἡ «πνευµατικότητα» τῶν αἱρέσεων σπείρει τὸν ὄλεθρο. Γι’ αὐτὸ οἱ Ἅγιοι Πατέρες θὰ µένουν πάντα τὰ «πάγχρυσα στόµατα τοῦ Λόγου», ποὺ θὰ καλοῦν ὄχι µόνο τοὺς αἱρετικοὺς καὶ ἑτεροδόξους, ἀλλὰ καὶ µᾶς τοὺς κατ’ ὄνοµα µόνο ὀρθοδόξους, στὴν γνήσια ἐν Χριστῷ θεραπεία, ποὺ ὁδηγεῖ στὸν δοξασµὸ καὶ τὴν ἀληθινὴ Θεολογία.

Ορθόδοξος Τύπος, 17/7/2015